Ken Uzelve in het oude Griekenland

‘GnothiSeauton’- ‘Ken Uzelve,’ (Latijn: Nosce teipsum) is het duizenden jaren oude motto van de Griekse wijsbegeerte, in marmer met gouden letters uitgebeiteld boven de ingang van de tempel van Apollo ook wel het orakel van Delphi, en door Sokrates verkozen als zijn lijfspreuk. Deze spreuk is naar verluid afkomstig van een van de zeven Wijzen van het oude Griekenland (Thales, zo rond de 6e eeuw VC). Ander bronnen vermelden als bedenkers: Pythagoras of Phemonoe (een mytische griekse dichteres). Volgens een zekere Juvenal (?) is de zin gegeven door de goden.

Sokrates onderwees onder andere in het ‘Gnothi seauton’, ken jezelf. Zijn onderzoek met de wijze mannen van Athene had namelijk uitgewezen dat veel mensen niet wisten wat ze wisten, en vaak onzin uitkraamden. Socrates wilde de mensen door gesprekken naar de waarheid voeren. Daaraan ten grondslag ligt de aanname dat de mens op grond van zijn verstand de waarheid in zich draagt, die weliswaar verborgen is, maar door een vraag en antwoord spel boven kan komen.

De thematiek ‘Ken Uzelve’ komt ook terug in Griekse tragedies zoals Oedipus. Had Oedipus zichzelf gekend dan had het verhaal niet zo’n dramatische wending genomen.

Ken Uzelve In het Christendom

The kingdom of God cometh not with observation; neither shall they say, Lo here! or, Lo there! For behold, the kingdom of God is within you. (Luke 17:20-21) Erg betrouwbaar is dit echter niet omdat sommige bijbels vermelden: “The Kingdom of God is within me” (Jezus dus).

‘Het koninkrijk der hemelen is in u’ was de beeldspraak die Jezus gebruikte om ons aan te sporen het geluk in onszelf te zoeken.

In het voorportaal van de Tempel van Delphi stond te lezen: Gnothi seauton (Ken uzelve).Woorden waarvan de betekenis tot aan het Christendom reikt. Voor Augustinus (zeer belangrijk in de christelijke kerk) is zelfkennis gelijk aan kennis van God: Noverim: me, noverim te (Als ik mijzelf ken, ken ik U). God en mens worden hier als twee polen van dezelfde ervaring gezien.

Ken Uzelve in het Gnosticisme

Het woord “gnosticisme”is afgeleid van het Griekse “gnosis” dat kennis betekent. Gnostici beweerden geheime kennis te bezitten waarmee ze zich onderscheidden van het geloof van de gewone christenen, die duidelijk als tweederangs burgers werden gezien. In het Griekssprekende Alexandrie lag de oorsprong van het Gnosticisme. Centraal in hun filosofie stond de tekst die geschreven was boven de ingang van de tempel van het orakel te Delphi: ‘gnothi seauton’, ‘ken uzelf’.

Ken Uzelve in het Hindoeïsme

Door de eeuwen heen hebben wijze mannen en vrouwen geprobeerd ons de weg te wijzen naar meer geluk en vervulling, zowel op individuele als op collectieve schaal. Wijze mensen hebben ons altijd voorgehouden dat het ware levensgeluk primair afhankelijk is van onze eigen subjectieve bewustzijnstoestand. Gunstige materiële omstandigheden dragen zeker bij tot ons geluk, maar in laatste instantie komt het erop aan hoe wij de materiële omstandigheden evalueren en appreciëren. In laatste instantie dus, is ons levensgeluk afhankelijk van de conditie van ons eigen bewustzijn! De grootste schat schijnt gelegen te zijn in ons eigen bewustzijn!

Tot deze conclusie waren ook de aloude vedische zieners gekomen. Hun inzichten werden vastgelegd in de oudste tekstboeken van menselijke ervaringen ter wereld – de Veda. De Veda en de vedische literatuur hebben slechts één doel: ons bewust maken van de glorie die vervat is in ons eigen bewustzijn!